ΦΥΣΙΚΟ ΦΩΣ Η ΦΛΑΣ ΣΤΗΝ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ;  

Θα ήθελα σήμερα να αναφερθώ σε ένα θέμα το οποίο διχάζει τον κόσμο της φωτογραφίας για χρόνια. Φυσικό φώς ή φλάς στην φωτογραφία; Δεν θα χρησιμοποιήσω τεχνικούς όρους και θα προσπαθήσω να σας το αναλύσω με απλή γλώσσα. Η ανάρτηση μου αυτή λοιπόν είναι γι’ αυτούς που αγαπούν την φωτογραφία και όχι μόνο!

Το φώς είναι τα πάντα, χωρίς τον ήλιο που μας το προσφέρει δεν θα υπήρχε ζωή στην γη και βέβαια η φωτογραφία. Το να μάθει ένας φωτογράφος, άσχετα εάν αυτός είναι ερασιτέχνης ή επαγγελματίας να βλέπει, να χειρίζεται και να αξιοποιεί το φως είναι το πιο βασικό και το πιο σημαντικό πράγμα.

 Έχουμε λοιπόν δύο είδη φωτός στην φωτογραφία, το φυσικό το οποίο προέρχεται από τον ήλιο μας και το τεχνητό το οποίο είναι οποιαδήποτε άλλη πηγή φωτός εκτός του ήλιου, παντός τύπου λυχνίες και η φωτιά. Μεγάλο μέρος του τεχνητού φωτός αποτελούν τα τόσο μισητά ή αγαπητά από άλλους δικά μας φλάς! Ποιος φωτισμός από τους δύο λοιπόν είναι ο ιδανικός για φωτογραφία;

 Θα ήθελα να σας αναφέρω ότι το φώς στην φωτογραφία έχει και άλλους σημαντικούς παράγοντες όπως, το διαθέσιμο φως, η ποιότητα του, και η τοποθέτηση του ως προς το θέμα μας. Αυτά θα τα αναφέρω λίγο προς το τέλος του κειμένου όμως θα τα αναλύσουμε σε επόμενη ανάρτησή μου.

Ένα πράγμα είναι σίγουρο, υπάρχουν πολλοί υποστηρικτές για κάθε πλευρά. Πάμε λοιπόν να αναλύσουμε και τις δύο προοπτικές και να σας δώσω την ειλικρινή μου γνώμη στο τέλος.

ΦΥΣΙΚΟ ΦΩΣ

Τα επιχειρήματα υπέρ του φυσικού φωτός είναι πολλά και αυτό το καθιστά ελκυστικό για πολλούς φωτογράφους, ειδικά στην αρχή της καριέρας τους. Τα κυριότερα πλεονεκτήματα του είναι:

• Βρίσκεται παντού. Κατά τη διάρκεια της ημέρας, ανεξάρτητα από το πού βρισκόμαστε, εάν έχει καλό ή κακό καιρό, το φυσικό φως είναι πάντα εκεί για να παίξουμε, να εξερευνήσουμε και να δημιουργήσουμε μαζί του!
• Δεν έχει κανένα κόστος. Είναι κυριολεκτικά δωρεάν! τις περισσότερες φορές το μόνο που χρειάζεται για να φωτογραφίσουμε είναι μια μηχανή και ένας φακός. Ναι, υπάρχουν αξεσουάρ, όπως διαχύτες και ανακλαστήρες, αλλά είναι σχετικά φθηνά να τα αγοράσουμε και εύκολα να τα μεταφέρουμε.
• Έχει εύκολη καμπύλη εκμάθησης. Μπορούμε την ίδια στιγμή να εφαρμόσουμε αυτά που μάθαμε γι αυτό. Για παράδειγμα, μπορείτε να διαβάσετε ή να παρακολουθήσετε ένα video ή ένα σεμινάριο σχετικά με το πώς να φωτογραφίζετε στην σκιά και να το εφαρμόσετε πέντε λεπτά αργότερα στο σπίτι σας ή σε οποιονδήποτε άλλο χώρο βρίσκεστε!
• Όλες οι φωτογραφικές μηχανές είναι κατασκευασμένες γι’ αυτό. Κάθε νέος φωτογράφος που μαθαίνει τα βασικά στοιχεία της φωτογραφικής μηχανής του, όπως το διάφραγμα, η ταχύτητα κλείστρου, το ISO κλπ. μαθαίνει στο φυσικό φως, έτσι βελτιώνει ταυτόχρονα τις ικανότητές του τόσο στην φωτογραφική του μηχανή όσο και στην διαχείριση του φυσικού φωτός.

‘Οπως βλέπουμε το φυσικό φως έχει πολλά πλεονεκτήματα, αυτό όμως δεν σημαίνει ότι δεν έχει μειονεκτήματά. Ας τα δούμε λοιπόν και ας τα αναλύσουμε κι αυτά.

• Είναι απρόβλεπτο. Ο καιρός παίζει μεγάλο και σημαντικό ρόλο! Σύννεφα πηγαίνουν και έρχονται με συνέπεια το φως να αλλάζει συνεχώς. Αυτό μπορεί να το κάνει πραγματικά απρόβλεπτο
• Το περιβάλλον μας. Όταν φωτογραφίζουμε σε εξωτερικούς χώρους σημαίνει ότι βρισκόμαστε συνεχώς στο έλεος του καιρού. Η βροχή, το χιόνι, ο άνεμος και οι ακραίες θερμοκρασίες υψηλές ή χαμηλές, μπορούν να επιφυλάξουν δυσάρεστες εμπειρίες τόσο για εμάς όσο και για τους πελάτες μας! Τέλος, η προσοχή των ξένων όταν φωτογραφίζουμε σε υπαίθριο χώρο δεν είναι πάντα καλή.
• Η Νύχτα. Όταν ο ήλιος δύσει, δεν απομένει τίποτα άλλο παρά το σκοτάδι! Η αλήθεια είναι όμως ότι το φυσικό φως μας αποχαιρετά θεαματικά! Οι εικόνες που μπορούμε να πάρουμε πριν, κατά τη διάρκεια ή και μετά το ηλιοβασίλεμα είναι εκπληκτικές! Είναι οι περίφημες “χρυσές ώρες” όπως λέμε εμείς οι φωτογράφοι που ακολουθούνται από τις “μπλε ώρες”, όπου ο ουρανός παίρνει ένα πανέμορφο σκούρο μπλε χρώμα! τελειότητα!

ΤΕΧΝΗΤΟ ΦΩΣ

Όταν ο ήλιος μας αφήνει λοιπόν, το ρεύμα, η ενέργεια και οι μπαταρίες αναλαμβάνουν το έργο του.  Έτσι γεννιέται μπροστά μας ένας καινούριος εντελώς διαφορετικός φωτογραφικός κόσμος! Όπως το φυσικό φως έτσι και το τεχνητό έχει τα πλεονεκτήματά του. Ας τα γνωρίσουμε.

• Ευκολία. Με τα φλάς μηχανής, τα στούντιο φλάς και τα φώτα συνεχούς ροής μας μπορούμε να φωτογραφίζουμε σε κάθε μέρος και τόπο, ανεξάρτητα από το αν είναι ημέρα ή νύχτα, αν ο χώρος είναι εσωτερικός ή εξωτερικός, αδιαφορώντας για τον καιρό.
• Φορητότητα. Μπορώ να αρπάξω μερικά από τα φλασάκια μου που είναι ελαφριά, φορητά, λειτουργούν με μπαταριές, χωρούν παντού και να πάω να φωτογραφίσω σε όποιο μέρος επιθυμώ.
• Ευελιξία και έλεγχος. Τα φλάς μηχανής, τα στούντιο φλάς και τα φώτα συνεχόμενης ροής μας δίνουν ατελείωτες δυνατότητες! Μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε ένα για να μιμηθούμε το ηλιακό φως ή να χρησιμοποιήσουμε 5 ή 6 για να δημιουργήσουμε το φως που θέλουμε. Μπορούμε δηλαδή να έχουμε τον πλήρη έλεγχο του φωτός στις φωτογραφίες μας. Με αυτό τον τρόπο η δημιουργικότητα μας απογειώνεται!

Ας γνωρίσουμε τώρα και τα μειονεκτήματα του τεχνητού φωτισμού.

• Κόστος. Αυτό είναι ακριβώς αντίθετο από το φυσικό φως. Τα φλάς μηχανής, τα στούντιο φλας, τα φώτα συνεχόμενης ροής, οι διαχύτες φωτός κάθε είδους, οι μπαταρίες και τα λοιπά αξεσουάρ κοστίζουν πολλά χρήματα! Αυτός είναι άλλος ένας σημαντικός λόγος που οι περισσότεροι φωτογράφοι χρησιμοποιούν το φυσικό φως που είναι δωρεάν και δεν ασχολούνται με τον τεχνητό φωτισμό πέραν των βασικών!
• Δύσκολη καμπύλη εκμάθησης. Για να μπορέσουμε να χρησιμοποιήσουμε σωστά τον τεχνητό φωτισμό χρειάζεται να μάθουμε πολλά πράγματα! Πάρα πολλά! Είναι εύκολο να τραβήξουμε μια υπέροχη φωτογραφία κάτω από το φως του ήλιου, ακόμη και κατά λάθος όταν αρχίζουμε. Με τα φλάς όμως αυτό είναι πρακτικά αδύνατο! Επιπλέον, θα χρειαστεί να περάσουμε αμέτρητες ώρες εξασκώντας αυτά που μόλις μάθαμε! Εγώ προσωπικά αυτό το στάδιο το λάτρεψα!

Όπως ανέφερα και στην αρχή του κειμένου, είτε έχουμε φυσικό ή τεχνητό φωτισμό, αυτός δεν είναι οι μόνος παράγοντας που πρέπει να λάβουμε υπόψη όταν μιλάμε για το φώς στην  φωτογραφία! Το διαθέσιμο φως, η ποιότητα του, και η τοποθέτηση του ως προς το θέμα μας πρέπει να ληφθούν σοβαρά υπόψη

Ας πούμε για παράδειγμα ότι ο ήλιος λάμπει έξω και έχουμε φυσικό φως διαθέσιμο παντού! Εδώ είναι που το διαθέσιμο φως, η ποιότητα του φωτός και η τοποθέτηση του μπαίνουν στην εξίσωση. Το φως του ήλιου μπορεί να αποδειχθεί καταστροφικό ειδικά όταν αυτός βρίσκεται στο απόγειο του. Ο ήλιος είναι πολύ μεγάλος αλλά λόγω της απόστασης του από την γη είναι μια μικρή πηγή φωτός ως προς το κάδρο μας και οι μικρές πηγές φωτός παράγουν σκληρό φως. Το σκληρό φως προσφέρει πλούσιες σκιές γεμάτες αντίθεση. 

Θέλετε λοιπόν να δείτε σκληρές και έντονες σκιές κάτω από τα μάτια, τη μύτη και το πηγούνι στην φωτογραφία του πορτραίτου σας; Αν ψάχνατε αυτό το συγκεκριμένο “λούκ” τότε όλα καλά. Αν όμως όχι η φωτογραφία πορτραίτου σας δεν θα είναι καθόλου κολακευτική για το θέμα σας!

Φανταστείτε τώρα ότι βρισκόμαστε μέσα σε μία αίθουσα δεξιώσεων. Μπορούμε να έχουμε πολλές διαφορετικές πηγές φωτός εκεί. Φωτισμός πυρακτώσεως που φαίνεται κιτρινωπός στα μάτια μας, φωτισμός led που μπορεί να είναι οποιοδήποτε χρώμα θέλουμε μπλε, ροζ, πράσινο, κόκκινο κλπ. και φωτισμός φθορίου που φαίνεται πιο λευκός στα μάτια μας. Στην περίπτωση αυτή, το διαθέσιμο φως δεν είναι ιδανικό για λήψη φωτογραφιών! Όταν όλα αυτά τα φώτα μπλέκονται μαζί τότε τόσο ο φωτογράφος όσο και η φωτογραφική μηχανή του θα τρελαθούν!

ΠΟΙΟ ΛΟΙΠΟΝ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΚΑΛΥΤΕΡΟ ΦΩΣ;

Το να γνωρίζει ένας φωτογράφος να χρησιμοποιεί άριστα και τους δύο τύπους φωτός είναι πολύ σημαντικό. Μπορούν και οι δύο να χρησιμοποιηθούν ξεχωριστά ή και μαζί με εκπληκτικά αποτελέσματα! Ας υποθέσουμε ότι θέλουμε να φωτογραφήσουμε ένα ζευγάρι με το ηλιοβασίλεμα και τα εκπληκτικά του χρώματα του για φόντο. Εάν χρησιμοποιούμε μόνο τον διαθέσιμο φυσικό φωτισμό, θα έχουμε τα υπέροχα, πλούσια χρώματα του ηλιοβασιλέματος και μια ωραία μαύρη σιλουέτα του ζευγαριού μας.

Αν τώρα προσθέσουμε και ρυθμίσουμε ανάλογα ένα στούντιο φλάς για να φωτίσουμε το ζευγάρι μας, θα έχουμε το καλύτερο και των δύο κόσμων!

Υπάρχει αρκετός στιγματισμός που συνδέεται με την χρήση ή όχι του φλας. Ορισμένοι πιστεύουν ότι η χρήση φλας είναι “εξαπάτηση” ή ότι δεν τους αρέσει το αποτέλεσμα όταν αυτό χρησιμοποιείται. Η άλλη πλευρά αναφέρει ότι οι “φωτογράφοι φυσικού φωτός” είναι τεμπέληδες και γι αυτό δεν ασχολούνται καν να μάθουν τη χρήση του τεχνητού φωτισμού.

Κατ εμέ κανένα από αυτά τα επιχειρήματα δεν είναι έγκυρο. Υπάρχουν πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα και στους δύο κόσμους και είναι πάντα καλύτερο να γνωρίζουμε και να χρησιμοποιούμε και τα δύο. Μόνο εάν κατανοήσουμε πραγματικά το φως, θα συνειδητοποιήσουμε ότι ο καλύτερος φωτισμός είναι αυτός που μας δίνει τη φωτογραφία που επιθυμούμε και ψάχνουμε!

Γιώργος